เป็นสัตว์เลื้อยคลานในอันดับกิ้งก่าชนิดหนึ่ง
อยู่ในวงศ์และสกุลเดียวกับเหี้ย
จัดเป็นตะกวดชนิดที่ใหญ่ที่สุดในโลกที่ยังสืบเผ่าพันธุ์มาจนถึงปัจจุบันนี้
ตัวโตเต็มวัยมีขนาดความยาวโดยเฉลี่ย 2-3 เมตร และมีน้ำหนักประมาณ 90 กิโลกรัม
โดยมังกรโกโมโดมีรูปร่างหน้าตาเหมือนตัวเงินตัวทองชนิดอื่นทั่วๆ
แต่ทว่ามีลำตัวขนาดใหญ่และยาวกว่ามาก มีลำตัวสีเทาออกดำกว่า
ที่อยู่อาศัย
มังกรโคโมโดเป็นสัตว์ที่พบได้เฉพาะบนเกาะโกโมโดและหมู่เกาะใกล้เคียงเท่านั้น
ไม่พบในที่อื่นใดของโลกอีก
การหาอาหาร
ด้วยกล้ามเนื้อขาที่แข็งแรง มังกรโกโมโดสามารถวิ่งได้เร็ว 20 กิโลเมตร/ชั่วโมง
แต่มันจะวิ่งได้ระยะสั้นแล้วต้องหยุดพักเพราะมีขนาดลำตัวที่ขนาดใหญ่
มันจึงมักล่าโดยใช้วิธีซุ่มดักเหยื่อ รอจนกระทั่งเหยื่อเข้ามาใกล้ระยะที่มันจู่โจม
ด้วยฟันที่คมกริบ และเล็บที่แข็งแรง
และยังมีน้ำลายที่เต็มไปด้วยจุลินทรีย์ที่เป็นพิษมากมายแม้มันจะล้มเหยื่อไม่ได้ในการล่า
แต่ถ้าหากเหยื่อถูกกัดแล้วจะเกิดอาการโลหิตเป็นพิษ และจะตายภายใน 3 วัน จากนั้นมังกรโกโมโดก็จะตามกลิ่นของเหยื่อที่ตายเพื่อไปกิน
ประสาทรับกลิ่น
มังกรโกโมโดมีประสาทในการแยกกลิ่นและรับกลิ่นดีมาก
มันสามารถรับกลิ่นได้ไกลหลายกิโลเมตร โดยมันจะใช้ลิ้นในการรับกลิ่น
และใช้ปุ่มที่เพดานปากในการแยกกลิ่น มันสามารถบอกได้ว่าเหยื่อของมันอยู่ที่ใด
และมีอาการเป็นอย่างไร ซึ่งก็เป็นการเพิ่มโอกาสในการล่าเหยื่อของมันของมัน
ลักษณะนิสัย
มังกรโคโมโดเป็นสัตว์กินเนื้อเป็นอาหารมีอุปนิสัยดุร้าย
ชอบอยู่เป็นฝูง จะวิ่งล่าเหยื่อด้วยการซุ่มจู่โจมกัดเหยื่อด้วยฟันที่คม
แต่มันจะวิ่งไล่ได้เพียงครั้งเดียว ถ้าหากมันจับเหยื่อไม่ได้
มันจะต้องหยุดนิ่งเพื่อชาร์จพลังสำหรับการวิ่งครั้งใหม่
มังกรโคโมโดเป็นสัตว์ไม่มีพิษแต่ก็เสมือนว่ามีพิษ เพราะว่าในปากมีน้ำลายที่มีเชื้อแบคทีเรียอยู่มากกว่าถึง
50 ชนิด เหยื่อที่ถูกกัดจะเกิดอาการโลหิตเป็นพิษ และจะถึงแก่ความตายภายในเวลา 3
วัน ซึ่งบางครั้งเมื่อเหยื่อที่มังกรโคโมโดกัดและทิ้งน้ำลายไว้ในแผลของเหยื่อ แต่เหยื่อหลบหนีไป
มังกรโกโมโดจะติดตามไปเพื่อรอให้เหยื่อตายก่อนจะลงมือกินอีกด้วย
เหยื่อของมังกรโกโมโดตามธรรมชาตินั้น มักเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ เช่น
กวาง หรือวัวควาย